 "Korczak wyzwalaÅ‚ prawdÄ™ już wprost obecnoÅ›ciÄ… swojÄ….Każdy w obcowaniu z nim stawaÅ‚ siÄ™ sobÄ… – byÅ‚ sobÄ….CzuÅ‚o siÄ™ caÅ‚Ä… maÅ‚ość frazesów, zakÅ‚amania i form nieistotnych.TÄ™skniÅ‚o siÄ™ wprost do tej prostoty i czystoÅ›ci myÅ›li,KtórÄ… niosÅ‚y ludziom prócz smutku i zadumy, jego dziwne, dobre oczy."
M. Grzegorzewska
Janusz Korczak pedagog, pisarz, działacz społeczny, lekarz żył w latach 1878 1942. Podstawą jego nowatorstwa
byÅ‚o odmienne pojmowanie pedagogiki: „ To jeden z najzÅ‚oÅ›liwszych bÅ‚Ä™dów sÄ…dzić, że pedagogika jest nauka o dziecku , a nie o - czÅ‚owieku” . WiÄ…zaÅ‚o siÄ™ ono Å›ciÅ›le z pojÄ™ciem dziecka, jako równego partnera dorosÅ‚ych „ Nie ma dzieci – sÄ… ludzie ; ale o innej skali pojęć, innym zasobie doÅ›wiadczenia, innych popÄ™dach, innej grze uczuć”. Janusz Korczak byÅ‚ prekursorem walki o prawa dziecka. DomagaÅ‚ siÄ™ uznania dziecka za peÅ‚nowartoÅ›ciowego czÅ‚owieka od chwili narodzin i na każdym etapie swego istnienia. UważaÅ‚ , że dziecko ma prawo być sobÄ…, być takim, jakim jest. Jeżeli dziecko jest „peÅ‚nym czÅ‚owiekiem” to ma prawo do szacunku, ma prawo do tego , aby nie byÅ‚o lekceważone i ma prawo tego wymagać od dorosÅ‚ych. Szacunek ten jest potrzebny i dla jego niewiedzy i dla jego wysiÅ‚ku poznawczego. PoglÄ…dy te znalazÅ‚y odbicie w nowoczesnym antyautorytarnym systemie wychowania, który respektowaÅ‚ potrzeby i dążenia dziecka, a zarazem skÅ‚aniaÅ‚ dziecko do pracy nad sobÄ….
Korczak próbowaÅ‚ znaleźć odpowiedź na podstawowe pytanie : czym jest w swej istocie wychowanie? Swój poglÄ…d w tej kwestii formuÅ‚owaÅ‚ przed wojnÄ… w licznych artykuÅ‚ach, gdzie gÅ‚osiÅ‚ tezÄ™, że „Wychowywać – znaczy chować, chronić, ukrywać przed krzywda i szkodÄ…, zabezpieczyć” .Wychowanie wedÅ‚ug Korczaka to przede wszystkim opieka, obrona, obowiÄ…zek chronienia dzieci przed niedomaganiami otaczajÄ…cego ich Å›wiata, nieuporzÄ…dkowanego, źle urzÄ…dzonego i źle rzÄ…dzonego, prawie w ogóle nie dostrzegajÄ…cego istnienia dzieci, nie rozumiejÄ…cego potrzeb
i spraw „ludu maÅ‚orosÅ‚ego”. Nie ma jasnego podziaÅ‚u pomiÄ™dzy wychowywaniem dziecka a opiekÄ… nad nim. Takie rozumienie istoty, sensu wychowania przenika caÅ‚Ä… spuÅ›ciznÄ™ pedagogicznÄ… Korczaka. W tej koncepcji wychowania zaÅ‚ożeniem i zarazem ostatecznym celem „ Starego Doktora” byÅ‚o dążenie do samowychowania. ByÅ‚ on wrogiem zamkniÄ™tego, sztywnego , maÅ‚o elastycznego systemu wychowawczego. OdnosiÅ‚ siÄ™ on sceptycznie do wszelkich „ skutecznych praw „ w wychowaniu. WskazywaÅ‚ ogólne kierunki dziaÅ‚ania, zasady, które wychowawca powinien dostosowywać zawsze do konkretnych potrzeb i możliwoÅ›ci konkretnych dzieci w okreÅ›lonych sytuacjach. Wychowanie miaÅ‚o być twórczym procesem polegajÄ…cym na ustawicznym poszukiwaniu wÅ‚asnych skutecznych form
i metod. PrzeciwstawiaÅ‚ siÄ™ rozpowszechnionemu w ówczesnej praktyce pedagogicznej „wpajaniu dyscypliny”, wykluczaÅ‚ kary cielesne, potÄ™piaÅ‚ praktyki zawstydzania dzieci. ”Przymus zastÄ…pić przez dobrowolne i Å›wiadome przystosowanie siÄ™ jednostki do form życia zbiorowego – Nie sÅ‚owo, nie moraÅ‚: konstrukcja i atmosfera internatu taka, żeby dzieci ceniÅ‚y pobyt w nim, żeby zależaÅ‚o im samym na wydobyciu z siebie jak najwiÄ™kszego wysiÅ‚ku, by
się opanować i przezwyciężać, dostrajać i zastosować do wymagań i potrzeb środowiska. Poszukiwać form łatwych
i zrozumiaÅ‚ych dla nich” .
|
